عنوان طرح : ارزیابی مرجعیت علمی ایران در میان کشورهای منطقه (از سال 2010 تا 2020)
سال انتشار : 1401
مجری : قاسم آزادی احمدآبادی
چکیده :
مرجعیت علمی، مفهومی است که در راستای جنبش نرمافزاری، تولید علم و تمدن سازی، مطرح بوده و به معنی قطب و محور علمی شدن و کسب جایگاه ممتاز در حوزه علم و دانش است. این مطالعه با هدف ارزیابی مرجعیت علمی ایران در میان کشورهای منطقه انجام شد. این پژوهش ازنظر هدف، کاربردی؛ ازنظر روش، توصیفی – تحلیلی و ازنظر شیوه گردآوری دادهها و اطلاعات، در زمره پژوهشهای کمّی است. قلمرو مکانی پژوهش، ایران و برخی کشورهای منطقه (شامل اردن، عمان، عراق، کويت، لبنان، پاکستان، عربستان سعودي، ترکيه، قطر، امارات متحده عربي و رژيم اشغالگر قدس) و مبنای استخراج و مقایسه اطلاعات و آمار، سال 2010 تا 2020 میلادی برابر با 1389 تا 1399 هجری شمسی است. گامهای زیر برای اجرای این پژوهش طی شد: 1. تدوین شاخصهای جهانی موجود در هر یک از مؤلفههای تشکیلدهنده نظام علمی (شامل مؤسسهها، افراد، حیطههای موضوعی، نشریات و مقالات) با استفاده از مطالعات پیشین، توجه به محتوای اسناد بالادستی در حوزه علم و فناوری کشور و همفکری با دستاندرکاران حوزه نظارت و ارزیابی این حوزه برای انتخاب شاخصهای مناسب و ارائه یک چارچوب اولیه بهعنوان مبنایی برای سنجش مرجعیت علمی. 2.اعتبارسنجی مدل اولیه سنجش مرجعیت علمی با استفاده از نظرات خبرگان حوزه علم و فناوری. 3. رتبهبندی مؤلفهها و شاخصها مبتنی بر نظر خبرگان و با استفاده از تکنیک سوارا. یافتهها نشان داد که ازنظر مجموع امتیازات حاصل شده در ابعاد مختلف مورد سنجش و وزنهایی که هرکدام به خود اختصاص دادهاند و اطلاعات و آمار کشورهای مورد مطالعه درمجموع این موارد، در سال 2010 ایران توانست به رتبه 7 در میان کشورهای مورد مطالعه دست پیدا کند. در سال 2011 تا 2013 ایران توانسته به جایگاه 6 در میان کشورهای مورد مطالعه دست یابد. رتبه ایران در سالهای 2014 و2015، 4 بوده است. در فاصله سالهای 2016 تا 2019 کشور ایران توانسته به جایگاه 6 در میان کشورهای مورد مطالعه دست یافته و در آخرین سال مورد بررسی، یعنی 2020 ایران توانست به جایگاه 2 در میان کشورهای مورد مطالعه دست پیدا کند. در طی این سالها سه کشور رژیم اشغالگر قدس، عربستان رقبای اصلی ایران بودهاند. برای کسب مرجعیت در حوزه علم و فناوری راهکارهایی وجود دارد که در ابتدا لازم است به ساختاری بودن آن توجه شود. کسب مرجعیت علمی در حوزه پژوهشی، توجه به مرزهای دانش، مزیتمحوری و نیازمحوری، استفاده توأمان شاخصهای کیفی و کمّی، توجه ویژه به پیوستگی تحقیقات در آییننامه ارتقا، توجه ویژه به کار گروهی در آییننامه ارتقا، تخصیص اعتبارات کافی و… را شامل میشود.