ارزشها و سیاستهای کلان حاکم بر دانشگاههای آینده
پنجمین نشست از سلسله نشست های «آینده دانشگاه ها در ایران؛ جامعه محوری و کارآفرینی» با عنوان «ارزش ها و سیاست های کلان حاکم بر دانشگاه های آینده» چهارشنبه ۲۹ بهمن ماه ۹۹ برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور، میزگرد «ارزشها و سیاستهای کلان حاکم بر دانشگاههای آینده» با حضور دکتر خسرو پیری، عضو هیئتعلمی دانشگاه شهید بهشتی، دکتر یعقوب مهارتی، مدیر برنامه، بودجه و نظارت راهبردی دانشگاه فردوسی مشهد، دکتر رضا نقی زاده، مشاور معاون پژوهش و فناوری وزارت عتف و عضو هیئتمدیره انجمن مدیریت فناوری و نوآوری و دکتر مژگان سمندی اشتهاردی، عضو هیئتعلمی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور بهصورت مجازی برگزار شد.
دکتر اشتهاردی بعد از معرفی سوابق اجرایی سخنرانان پنجمین میزگرد و همچنین مباحث مطرحشده در نشستهای پیشین در زمینه روندهای کلان و تغییرات محوری به ترتیب از سخنرانان حاضر دعوت کرد به ارائه نظرات و پیشنهادات خود در خصوص ارزشهای کلان حاکم بر دانشگاههای آینده بپردازند.
در این نشست ۵ ارزش و ۷ سیاست کلان با محوریت جامعهمحوری و کارآفرینی در دانشگاهها مدنظر قرار گرفت. مجموعه ارزشهای دانشگاه بایستی انعکاسی از ارزشهای جامعه باشد و توانایی دانشگاه برای اثربخشی در جامعه درگرو آیندهنگری (پیشبینی آینده) است دو نکتهای بود که دکتر پیری در بخش اول سخنان خود مطرح کرد. عضو هیئتعلمی دانشگاه شهید بهشتی به اهمیت ارزش روحیه مسئولیتپذیری دانشگاه اشاره کرد و افزود دانشگاهی که از بطن جامعه تبلوریافته است، بایستی پاسخگویی به مسائل جامعه را در اولویت قرار دهد. درصورتیکه اکوسیستم نوآوری در دانشگاه شکل بگیرد فرهنگ نوآوری، خلاقیت، کارآفرینی، ثروت آفرینی و حتی روحیه مسئولیتپذیری نیز ناخودآگاه متبلور میشود. و درنهایت اکوسیستم نوآوری از دانشگاه به سطح جامعه نیز منتقل میشود. لذا جامعه دانشگاهی بهعنوان نماینده جامعه با نگاه خلاقانه و نوآورانه تعریف میشود.
در ادامه دکتر مهارتی در بخش اول سخنرانی خود ضمن مغتنم شمردن تقارن روز اقتصاد مقاومتی و کارآفرینی بازمان برگزاری میزگرد جاری، به اهمیت مصادیق و تجارب اجرایی و عملیاتی مرتبط باارزشها و سیاستهای مطرحشده در بیانیه اشاره کرد و گفت مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور میزبان تأثیرگذاری در جهت عملیاتی کردن است که با تقسیمکار میسر میشود و ماحصل آن الگوهای عملیاتی و اسناد روی میز دانشگاهها باشد و درنهایت ارزشها و سیاستهای موردنظر باید تبدیل به هنجارها شوند. کارآفرینی بدون توجه به زیستبوم در سطح دانشگاه و در سطح کلان کشور امکانپذیر نیست. فرهنگ ملی ما حمایتکننده مبحث کارآفرینی نیست و سازوکار دانشگاه را با چالش روبرو کرده است.
دکتر نقی زاده نیز در ادامه با اشاره به روندهای کلان و ضرورت تغییر مطرحشده در نشستهای پیشین، به ارزشها و سیاستهای حاکم بر آینده دانشگاهها پرداخت و افزود اعضای هیئتعلمی، پژوهشگران و حتی دانشجویان در فضای دانشگاه، صاحبنظر و باعقیده هستند و ساختار ارزشی نهاد دانشگاه، نیاز به تغییر دارد. دانشگاه در حوزه جامعهمحوری و کارآفرینی دچار مشکل است بهطور مثال لزوماً افراد دانشگاهی که ارتباط بیشتری با صنعت (قراردادهای پژوهشی) دارند بهعنوان فرد برجسته آن دانشگاه شناخته نمیشوند. درصورتیکه ارتباط با صنعت مسئله اساسی است. نکته کلیدی در شناسایی سازوکار جامعهمحوری و کارآفرینی بهعنوان ارزش در دانشگاهها و مراکز پژوهشی است.
دکتر پیری در بخش دوم سخنرانی خود با تأکید بر اظهارات دکتر مهارتی ارزش شماره ۲ مبنی بر توجه به برابری فرصت و عدالت آموزشی برای آحاد افراد جامعه جهت ورود به دانشگاه را جزء اهداف و شعارهای اصلی انقلاب دانست و تأکید کرد تا حد امکان سعی شده، این مهم تحقق یابد. همچنین با تأکید بر صحبتهای دکتر نقی زاده، در خصوص رویکرد ارتباط با صنعت دانشگاه از نگاه بیرونی گفت هدف ثروت آفرینی دانشگاه کمک به حل مسائل جامعه است که در کنار آن ثروتی نیز کسب میشود و نباید با ثروتاندوزی مطلق یکسان گرفت. ثروتاندوزی با ثروت آفرینی دو مقولهای است که باید آندورا جدای از یکدیگر دانست و راه علم، پژوهش و تعهدات انسانی با تجمل و ثروت جداست.
در ادامه ، مدیر برنامه، بودجه و نظارت راهبردی دانشگاه فردوسی مشهد، نیز در بخش دوم سخنان خود به فقدان راهبرد عملیاتی حتی در دانشگاههای بزرگ کشور اشاره کرد و گفت نیاز به ایجاد تیم فکری در این مسیر احساس میشود. همچنین مصادیق مرتبط با هر یک از ارزشها در دانشگاه فردوسی را به ترتیب برشمارد و تأکید کرد در زمینه فرهنگسازی کارآفرینی و جامعهمحوری در آییننامه ارتقاء امتیاز بسیار ویژهای به طرحهای کاربردی و جامعهمحور دادهشده است و امتیاز طرحهای برون دانشگاهی با هر مبلغی بهتناسب معادل امتیاز جی. سی. آر (وتو) تلقی میشود. این ارزشها هر چه سریعتر باید عملیاتی شود تا پارادایم کارآفرینی در کشور محقق شود.
دکتر نقی زاده نیز در بخش دوم سخنان بر اهمیت نیاز محوری پیش از کارآفرینی و جامعهمحوری پرداخت و افزود بدون تشخیص نیاز برای رفع مسائل جامعه فرایند جذب دانشجوی دکتری نباید انجام شود. در مدلهای خارج از کشور، درخواست نیاز از طریق قراردادهای ارتباط صنعت و جامعه، صندوقهای دولتی مانند (NSF) و حمایتهای مالی (خیریه) انجام میشود و بدین ترتیب دانشجو از ابتدا با آن نیاز جامعه دستوپنجه نرم میکند. لذا اساس جذب دانشجوی دکتری بر اساس پاسخ به یک نیاز از طرف جامعه است.
در پایان حاضرین در جلسه به بحث و تبادلنظر پرداختند.