نشست آینده صنعت واکسن ایران از منظر توسعه علمی، فناوری و شکل دهی اکوسیستم نوآوری واکسن برگزار شد
تاریخ انتشار: 1401/10/04
به گزارش روابط عمومی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور، نشست آینده صنعت واکسن ایران از منظر توسعه علمی، فناوری و شکل دهی اکوسیستم نوآوری واکسن روز شنبه 10 دی 1401 در مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور با میزبانی رئیس مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور و با حضور دکتر قانعی، رئیس ستاد توسعه زیست فناوری، دکتر سروری، رئیس انستیتو پاستور ایران و مدیران متبوع، مهندس زارع، مدیر طرحهای ملی صندوق نوآوری و شکوفایی، دکتر کریمی نیا، معاون سلامت قرارگاه پدافند غیرعامل و تعدادی از متخصصان و مدیران مرتبط با حیطه تخصصی واکسن و خوزه سیاستگذاری علم و فناوری برگزار گردید.
در ابتدای نشست که با هدف بررسی قابلیتهای صنعت واکسن، فراتر از موضوع تولید و تامین واکسن به شکل گیری اکوسیستم واکسن به مثابه امری با خیر جمعی و با نگاه به آینده این حوزه برگزار گردید، دکتر سید سروش قاضی نوری، رئیس مرکز تحقیقات با تاکید ضمن خوشامدگویی با تاکید بر ماموریت مرکز در سیاستپژوهی، مطالعات آینده و تدوین و ارزیابی اسناد راهبردی و همچنین تقسیم کار ملی زیست فناوری و ماموریت ابلاغ شده طی آن به این مرکز، مساله واکسن و صنعت مربوطه را در شرایط توسعه فعلی، حیطهای قابل توجه دانسته و شکلگیری اکوسیستمهای نوآوری مبتنی بر بازیگران جدید را موضوعی قابل مطالعه و ارزیابی دانستند.
میترا امینلو، رئیس آزمایشگاه سیاستی در ادامه با بیان مقدمهای در خصوص مفهوم اکوسیستم و تغییر زمین بازی از سطح بنگاه به سطح اکوسیستم و لزوم توجه به مساله تعامل و همتکاملی کنشگران و انجام فعالیتهای متنوع را بستری برای خلق ارزش معرفی نمودند. دو مفهوم همآفرینی و رقابت همکارانه دو فعالیت کلیدی است که بازیگران برای خلق ارزش مشترک تلاش نموده و در ادامه برای بهرهمندی از آن با هم رقابت میکنند. تلاشهای یک قرن گذشته این صنعت و به ویژه چالشهای دوران کرونا، قابلیت های جدیدی در سطح اکوسیستم به وجود آورده است که نیازمند بازطراحی اکوسیستم آینده واکسن است. توسعه فناوریها هم در بخش خصوصی و هم دولتی، مدلهای تامین مالی، مدلهای همکاری، زیرساخت و توسعه منابع انسانی و بازار چالشهایی را تجربه نموده، قابلیتهایی در اکوسیستم اضافه شده است و هم اکنون در بوته تصمیمسازی و کمک به تعیین سیاستهای آینده اکوسیستم نوآوری واکسن است.
دکتر مصطفی قانعی، رئیس ستاد توسعه زیست فناوری در ادامه با تاکید بر نقش قوانین و جایگاه دولت و قوانین توجه به ابر روندها و الزامات آینده و همچنین رویکردهای جهانی برای حل چالشهای واکسن را اقدامی ضروری دانستند. ایشان با بیان اینکه در سالهای گذشته جهتگیری به سمت دانشبنیانها به ویژه در ابعاد مالی اتفاق افتاده، بر لزوم حکمرانی متناسب اشاره نمودند. توسعه مدل و برنامههای کاری در کنار تدوین اسناد بااهمیت است. تدوین نقشهراه حکمرانی، در کنار توسعه مدل و ارایه برنامه کاری و همچنین بازنگری آئین نامههای مربوطه از اقدامات فوری تقسیم کار ملی است.
دکتر رحیم سروری، رئیس انستیتو پاستور ایران، به تناسب اقدامات با اکولوژی محلی در ایران تاکید نمودند و لحاظ نمودن شرایط اضطرار، اولویت واکسنهای ضروری و تبعی را لازم توجه دانسته و سیاستگذاری، اولویت گذاری و هدایت مساله توسط قدیمیترین واکسن ساز کشور، انستیتو پاستور، و همچنین نحوه تعامل با بخش خصوصی را از قابلیتهای مجموعه دانستند. نمیشود یک جاده یکطرفه ایجاد کرد و فقط بر ظرفیت بخش خصوصی و دولتی تکیه نمود. توان این دو بخش در کنار یکدیگر کارا خواهد بود.
دکتر محمد کریمینیا، معاون سلامت قرارگاه پدافند غیرعامل، با تاکید بر الزام وجود قانون جامع سلامت و همچنین وجود ردپایی از سیاستهای تحولی در اسناد بالا دستی از قبیل برنامه هفتم توسعه، بر وجود سیاستها و مدیریتهای پایدار و همچنین الزام عملکرد نهاد رگولاتور بصورت چابکتر که بین دارو و واکسن تمایز قایل باشد، اشاره نمود. استراتژی ملی واکسن میتواند یک سند الزامی بالادستی در این خصوص باشد. ایشان در پایان نقدی بر سیاستهای وزارت بهداشت به ویژه در مساله اخیر واکسیناسیون اتباع افغان با واکسنهای اهدایی یونیسف علی رغم وجود واکسنهای با کیفیت ایرانی نمودند.
دکتر مهدی پریان، معاون تولید انستیتو پاستور ایران، بر اهمیت مساله زیرساختها در واکسن تاکید نمود و بیان نموده از حدود 100 واکسنساز دنیا که عمده آن در حال حاضر در بخش پیشگیری فعالیت میکنند، 4 واکسن ساز هستند که بیش از 75% واکسن دنیا را تامین میکنند و این مساله با توجه به سرمایه ثابت اولیه واکسن، وظیفه دولت را در تولید واکسن جدیتر میکند. تجربه پیمان مدیریت احتمالا مدل مناسبی برای واکسن نباشد و باید به دنبال الگوهای متناسبتر باشیم.
دکتر کیهان آزادمنش، مدیر گروه ویروس شناسی پاستور و مدیرعامل هوم ایمن زیست فناور، بر لزوم مشارکت بخش دولتی و خصوصی به نحوی که مدیریت فرآیند تحقیق و توسعه با دولت و تولید با بخش خصوصی باشد تاکید و در این مسیر همکاری، مدیریت دارائیهای فکری و مساله ارزشگذاری دانش فنی را یک چالش جدی و با الزام توجه بیان نمودند. ایجاد ظرفیت در مقیاس متوسط و یا حتی کوچکريال در بخشهای دولتی به نحوی که به لحاظ کمی، به صرفه بخش خصوصی باشد را نیز، راهکاری بینابینی دانستند.
دکتر ابوالفضل باقری، مدیر شبکه سیاستپژوهی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور باتاکید بر ظرفیت قانون جهش دانش بنیان در حیطههای اولویتدار که قطعا واکسن یکی از آن حیطهها است، بر تقویت انگیزههای بخش خصوصی اشاره نمود. بخش خصوصی هم در تحقیق و توسعه و هم تولید چابکتر است لکن شرایط محیطی واکسن به ویژه مساله بازار و خرید دولتی اصلیترین چالش این بخش است که ضروریست تحریک شود. انگیزه بخش خصوصی عموما مبتنی بر اقتصاد موضوع است و نه لزوما خیر عمومی که ظرفیت قانون جهش دانش بنیان بویژه در مواد 11، 17 و 18 با ابزارهای اعتبار مالیاتی، همسرمایهگذاری و مجوزهای سازمانهای سرمایهگذاری میتواند تسهیلگر باشد.
مهندس مجتبی زارع مهرجردی، مدیر طرحهای کلان صندوق نوآوری و شکوفایی، نیز با تاکید بر ابزارهای مالی متنوع موجود و همچنین گشایشهای اخیر از مسیر قانون جهش دانش بنیان، اعلام کرد بخش سیاستگذاری و متولی علمی که در همراهی بازیگران دیگر اکوسیستم است لکن همراهی با ابزارهای مالیف از وظایف و همچنین علاقمندیهای صندوق نوآوری و شکوفایی است که در این مساله برای توسعه فناوریهای واکسن و شکلدهی آینده اکوسیستم همراه سایر کنشگران است.
دکتر سحر کوثری، معاون پژوهشی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور نیز با تاکید بر ماموریت و همچنین ظرفیت و سوابق تلاشهای پیشین در حیطههای مختلف و وجود زیرساخت و توان بدنه علمی و کارشناسی این مرکز در مطالعات نظری و آینده و همچنین تسهیلگری و تدوین اسناد راهبردی و کمک به مستندسازی تجربیات و ارزیابی و پایش اسناد موجود و آسیب شناسی آنها را، مورد علاقه این مجموعه شمرد و آمادگی این مجموعه را در همراهی با سایر نهادهای سیاستگذار اعلام نمود.
در پایان دکتر قانعی، دکتر قاضی نوری و دکتر سروری ضمن جمع بندی و تاکید بر ادامه مسیر و تشکیل جلسات تخصصی آن و حضور بازیگران متنوع، بر ضرورت بازنگری آئین نامهها و تدوین سند بالادستی اکوسیستم نوآوری واکسن با نگاه به روندهای آتی و ارائه مدلهای همکاری دولت – خصوصی برای نیل به جایگاهی همتراز 5 کشور برتر دنیا در حیطه واکسن تاکید نمودند.