کتابها » علم آزاد و سیاستهای حمایتی آن
عنوان کتاب: علم آزاد و سیاستهای حمایتی آن
پدیدآورندهها: شیما مرادی
ناشر: مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور
سال انتشار: 1400
شابک: 6-0-00511-666-070
تعداد صفحات: 168 صفحه
توضیحات:
علم آزاد (علم باز، علم همگانی) مفهومی گسترده است و رویکردی جدید در زیستبوم علم، فناوری و نوآوری است که بر شفافیت و باز بودن کلیه اقدامات، ظرفیتها، دادهها، تحلیلها و یافتهها در این زیستبوم دلالت دارد. بهبیاندیگر، علم آزاد مبتنی بر مشارکت و روشهای جدید انتشار داده، اطلاعات و دانش با استفاده از فناوریهای دیجیتالی، بسترهای علمی مشارکتی و ابزارهای جدید همکاری است، و موضوعاتی چون دادههای پژوهشی آزاد (واسپارگارههای دادههای پژوهشی، سیاستهای حامیان پژوهشی برای اشتراک داده، رویکرد پژوهشگران در قبال اشتراک داده)، ارتباطات علمی آزاد (همتراز خوانی، سیاستهای نشریات برای همتراز خوانی آشکار، استفاده از بستر دگر سنجی، اصلاحات و سلب اعتبار مقالات)، و دسترسی آزاد به انتشارات (انتشارات با دسترسی آزاد، پیش انتشارها، بسترهای انتشار جایگزین، سیاستهای حامیان پژوهشی برای دسترسی آزاد، سیاستهای نشریات برای دسترسی آزاد، رویکرد پژوهشگران در قبال دسترسی آزاد) را در برمیگیرد. به جهت نو بودن موضوع علم آزاد، اثر حاضر به تبیین این مفهوم، مؤلفهها، شاخصها، مدلهای مرتبط، چالشهای اخلاقی، ارتباط آن با آموزش و سیاستهای حمایتی در دنیا در سه فصل میپردازد. فصل اول به مفاهیم، مؤلفهها و شاخصهای علم آزاد دلالت دارد. فصل دوم، به ارائه کلیه مدلهایی میپردازد که تاکنون در ارتباط با علم آزاد تدوینشدهاند و سپس ظرفیتها و چالشهای اجرایی پیش روی اجرای علم آزاد موردبحث قرارگرفتهاند. در فصل سوم، سیاستهایی که در کشورهای اروپایی شامل انگلستان، آلمان، فرانسه، ایتالیا، هلند، سوئد، اسپانیا و منطقه شامل فلسطین اشغالی، ترکیه، عربستان سعودی و مصر در این موضوع تدوینشدهاند بهعنوان نمونه موردبحث قرار خواهند گرفت تا در صورت لزوم بتوانند بهعنوان الگو مورد بهرهبرداری سایر کشورها باشند. در این میان، وضعیت ایران از حیث توجه به علم آزاد و ظرفیتهای آن نیز موردبررسی قرارگرفته است. گفتنی است کتاب حاضر مستخرج از طرح پژوهشی نگارنده است که به جهت ارائه الگویی برای سیاستهای تسهیلگر علم آزاد در ایران در سال ۱۳۹۹ در مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور و گروه ارزیابی سیاستها و پایش علم، فناوری و نوآوری (علمسنجی سابق) انجامشده بود.