دستهبندی نشده » کرسی ترویج علم یونسکوپ_قدیمی
کرسی ترویج علم یونسکو
«کرسی یونسکو در ترویج علم» در پاییز ۱۳۹۸ با امضای تفاهمنامه همکاری میان مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور و سازمان علمی، فرهنگی و آموزشی ملل متحد (یونسکو) در گروه ترویج علم این مرکز راهاندازی شده است.
ترويج علم، عبارت از هر فعاليتی است كه برای همگانی كردن علم، گسترش تفكر و طرز فكر علمی يا علاقهمند كردن مردم يا گروههايی از آنان به علم و فعاليتهای علمی صورت میگيرد. به عبارتی منظور از ترويج علم، سازگار كردن و تعديل انديشهها و يافتههای پيچيده علمی است تا مخاطبان غيرمتخصص يا عامه بتوانند آن را دريابند. همچنین ترویج علم دربردارنده هر سیاستی است که در آن نقش مردم در تصمیمگیریهای علمی و فناورانه پررنگتر شود. کرسی ترویج علم میتواند با تلاش برای عمومیسازی علم و بالا بردن آگاهی و دانش عمومی، زمینههای حمایت عمومی از علم، نظارت برنهادها و مؤسسات علمی و تأثیرگذاری جامعه بر سیاستگذاری علم را فراهم آورد. بر اساس بند یک تفاهمنامه، مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور بهعنوان موسسه میزبان کرسی ترویج علم تعیینشده و خانم دکتر اکرم قدیمی، هیئتعلمی مرکز به مدت ۴ سال عهدهدار ریاست کرسی خواهند بود.
- آموزش عمومی در حوزههای مختلف ازجمله سلامت، آموزشهای فنی و حرفهای، آموزش علوم و مهارتهای تفکر نقادانه بهمنظور توانمندسازی مردم در زمینههای زندگی روزمره، سلامت و استفاده از علم و فناوری
- تلاش برای حفاظت از محیطزیست با توجه به موضوع تغییر اقلیم و بحرانها و بلایای طبیعی و بحران آب
- ترویج اخلاق علمی
- توانمندسازی عمومی در عرصههای علم و فناوری با تأکید بر عدالت جنسیتی
- استفاده از ظرفیت رسانههای نوین در عمومیسازی علم
- تلاش برای راهاندازی شبکه نوآوریهای مردمی در منطقه
- نهادینه ساختن فرهنگ علمی با توجه به ظرفیتهای ملی و محلی
- برقراری ارتباط میان ارزشهای علمی و ارزشهای فردی
- افزایش همبستگی و انسجام اجتماعی در حوزه ترویج علم
- تغییر نگرش و باور عمومی نسبت به علم
- Educating the public in various areas pertaining to health, technical and vocational training, science and critical thinking skills to promote public awareness about the benefits of science and technology in their everyday lives.
- Applying the benefits of science and technology in everyday life in order to enhance the quality of life.
- Attempting to protect the environment with regard to the issue of climate change, natural crises and disasters and water crisis
- Employing the capacity of new media in promotion of science
- Attempting to establish a Grassroots Innovation Network in the region
- Attempting to enhance social solidarity and cohesion in the scope of popularization of science
- Encouraging publishers, the press and cyberspace scientific media to engage in the area of promoting science and technology
- شورای راهبری
- شورای برنامهریزی
- کارگروههای تخصصی
- نمایندگیها
- آموزش و پژوهش
- ایجاد شبکه ای از کنشگران اصلی ترویج علم اعم از افراد و نهادهای فعال در این حوزه؛
- گفتمان سازی در حوزه ترویج علم در جامعه.
- Creating a network of key players promoting science, both individuals and institutions involved in this field
- Discourse in the field of promoting science in society
بر اساس سند چشمانداز بیستساله كشور، ايران میبایست در مدتزمان مشخصی به رتبه اول در حوزه علم و فناوری در منطقه صعود كند. بنابراين بايد رسالت و وظيفه حوزه ترويج علم بهعنوان يكی از اركان موفقيت كشور در عرصه علم و فناوری مشخص شود و كشور بر آن اساس و متناسب با رهنمودهای تعیینشده حركت نمايد.
بر اساس اسناد کلان نظام علم و فناوری، يکی از موضوعات اساسی تبديل علم به گفتمان اصلی جامعه است که به دنبال آن فضای مساعدی برای توليد علم و فناوری ايجاد گردد. بدیهیترین هزينهای که میباید در خصوص توجه جامعه به علم پرداخته شود هزينه اجتماعی آن است بدان معنا که جلبتوجه سريع به موضوع فراری همچون علم مستلزم تدوين الگويی است که در آن ارکان نظام ترويج علم در دستور کار قرار گيرد.
نگاه آيندهنگرانه برای رسيدن به اهداف سند چشمانداز ضرورت توجه به الگويی مشخص در خصوص ترويج علم و فناوری را يادآوری میسازد. تدوين الگوی ترويج علم منجر به اين امر میگردد كه كشور هر چه سريعتر فاصله ميان توليد علم و ترويج علم را پر كند. طراحی و تدوين الگوی ترويج علم و فناوری هدف اين طرح است.
فعاليتهای ترويج و همگانیسازی علم در ايران بسيار گسترده و متنوع است. با نگاهی گذرا به فعاليتهای ترويجی در ايران، پراکندگی و غیرمتمرکز بودن و در بسياري از موارد خودجوش بودنشان قابلمشاهده است. درواقع در ايران توليد علم در مقايسه با ترويج علم از طرفداران بيشتری در سطح سیاستگذاری برخوردار است، اما گسترش فرهنگ علمی در جامعه و همگانی کردن علم مورد اقبال كمتری قرارگرفته است. درحالیکه میباید اين نكته را همواره در ذهن داشت كه ترويج و توليد علم هر دو بايد باهم و در یکزمان در جامعه پياده شوند تا امكان توسعه علمی متوازن جامعه فراهم شود.
برای تحقق هدف نهايی سياست ترويج علم در کشور که درگير ساختن کليه اقشار جامعه است تدوین الگوی ترويج علم نهتنها ضروری است بلکه حياتی مینماید. ضرورت تدوين چنين الگويی که بهعنوان سند بالادستی، نشاندهنده آن است که ما به دنبال يک چارچوب و اصول و مبانی و اهداف مشخصی هستيم و در حقيقت جهتگیریها و اصول و مبانی و افق حرکت جامعه را نشان میدهد.
نظر به جديد بودن اين مطالعات در ايران و عدم وجود مطالعه جامعی در اين زمينه و نبود الگوی مشخصی برای فعاليتهای ترويج علم در کشور لازم است ابتدا الگويی برای ترويج علم در كشور طراحی شود تا در چارچوب آن بتوان به ارزيابی قسمتها و نهادهای مختلف درگير دست زد. اين راهبرد ضرورت يافتن الگويی مناسب با ظرفيتهای کشور جهت ترويج علم را مشخص میسازد.
الگوی ترويج علم در حقيقت ایدهآلها، اهداف غايی، ما را در يک مجموعه منطقی و نظاممند ارائه میدهد. بدون وجود الگويی مشخص برای ترويج علم، جهتگیریمان برای عمومیسازی علم دقيق نخواهد بود.
منظور از تلاش برای تدوين الگوی ترويج علم در سطح ملی بهطور عمده موارد زير است:
- ترسيم وضعيت فعلی ترويج علم در كشور (پیشینه اقدامهای انجامشده، مطالعه نهادهای دخيل، بررسی بودجههای تخصيصيافته، ارزيابی كارآمدی اقدامات انجامشده، مطالعه برنامههای موجود و …)
- ترسيم چشماندازی بينالمللی از وضعيت ترويج علم در كشورهای ديگر (شامل مطالعه وضعيت ترويج علم در كشورهای توسعهيافته و كشورهايی كه با ايران به لحاظ ميزان رشد قابلمقايسه هستند).
- پيشنهاد چارچوبها و برنامههايی اجرايی و عملی برای حركت از وضعيت فعلی به وضعيتی مطلوب.
هدف اصلی از انجام اين طرح «تدوین الگوی ترویج علم در ایران» عبارت است از:
- ترسيم وضع موجود کشور در خصوص اقدامات و برنامههای اجراشده در زمینه ترويج علم
- ترسيم چشماندازی مطلوب برای کشور با عطف توجه به تجارب بينالمللی درزمینه ترويج علم
- ارائه راهکارهايی برای حرکت از وضع موجود به وضع مطلوب
در حال حاضر حتی دانشآموختگان مقاطع عالی مراکز دانشگاهی نيز در حوزههای تحصيلي خود با شيوههای ترويج مفاهيم علمي آشنايي ندارند. ازاینرو عموميسازی علم و همچنين مزايايی که از اين طريق نصيب کشور و شهروندان آن خواهد شد، نيازمند يک نظام منطقی و صحيح اجرايی است که بتوان آن را با توجه به منابع و ظرفيتها در حوزههای مختلف بيان كرد.
- کارگروه انجمنهای علمی مرتبط
- کارگروه محیطزیست
- کارگروه سلامت
- کارگروه زن و علم
- کارگروه معلمان مروج علم
- کارگروه دانشآموزان
- کارگروه مراکز علمی و موزههای علم و فناوری
- کارگروه خیری
- دانشگاه تربیت مدرس
- انجمن ترویج علم ایران
- جمعیت توسعه علمی ایران
- دانشگاه جواهر لعل نهرو (دپارتمان سیاست علم)
- آکادمی علم سنگاپور
- بنیاد علم پاکستان
- مرکز علم و فناوری جنبش غیرمتعهدها (NAM)
- IORA
اخبار کرسی ترویج
رویداد نوآوری های مردمی: هفت آسمان
31 خرداد 1402هفته محیط زیست، غلبه بر آلودگی پلاستیک
23 خرداد 1402 0