این گروه در سال ۱۳۸۲ با عنوان گروه آینده‌اندیشی تصویب و فعالیت خود را آغاز نمود. این گروه، در سال ۱۳۹۸ به گروه آیندهپژوهی تغییر نام داد و نهایتاً در سال ۱۳۹۹ تحت عنوان" گروه مطالعات آینده علم و فناوری" تغییر نام داد.
آیندهپژوهی عبارت است از مجموعه تلاش‌هایی که با استفاده از تجزیه و تحلیل منابع، الگوها و عوامل تغییر و یا ثبات، به تجسم آینده‌های بالقوه و برنامه‌ریزی برای آن‌ها می‌پردازد. آیندهپژوهی منعکس می‌کند که چگونه از دل تغییرات در زمان حال واقعیت “فردا” تولد می‌یابد.
از آیندهپژوهی تحت عنوان “Futures Studies” یاد می‌شود. کلمه جمع Futures به این دلیل استفاده شده است که در این رشته علمی با بهره‌گیری از طیف وسیعی از روش‌ها و فنون بجای تصور “تنها یک آینده” ، به چندین آینده متصور” مبادرت می‌شود. موضوعات آیندهپژوهی دربرگیرنده گونه‌های “ممکن” ،”محتمل” و “مطلوب” برای دگرگونی از حال به آینده می‌باشند.
بنابراین آیندهپژوهی “علم و هنر کشف آینده و شکل بخشیدن به دنیای مطلوب فردا است. آیندهپژوهی تنها یک علم صرف نیست، بلکه تلفیقی از علم و هنر است که بر مبنای روابط علت و معلولی به شناسایی و کشف آینده می‌پردازد.
شناخت مبتنی بر روندهای گذشته، شناسایی سیگنال‌های (نشانک‌های) تغییرات کنونی که منجر به ایجاد وضعیت‌های محتمل و قابل رخ دادن در آینده می‌شود و بالاخره شکل بخشیدن به دنیای مطلوب فردا سطوح سه‌گانه ادراک در این رشته علمی است. امروزه دانش آیندهپژوهی، از پیش‌بینی و مکاشفه صرف در آینده به رویکرد شکل‌بخشیدن به آینده مطلوب جوامع تأکید دارد. بنابراین به درستی می‌توان از آیندهپژوهی تحت عنوان "علم و فناوری مهندسی هوشمند آینده" یاد کرد.
با این مقدمه می‌توان طیف وسیعی از موضوعات را در حوزه آیندهپژوهی مطرح کردکه متناسب با حوزه فعالیت سازمان‌ها بسیار وسیع و گسترده خواهد بود. در گروه آینده‌اندیشی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور با توجه به توان علمی و علائق اعضای هیأت علمی موجود، هم‌اکنون سه موضوع حائز اهمیت برای کشور را مد نظر قرار داده‌ایم که عبارتند از:
- حوزه آب و بحران خشکسالی
- حوزه انرژی
- حوزه فناوری ارتباطات و اطلاعات (فاوا)
اهداف
- بررسی مبانی فلسفی، جامعه‌شناختی، روش‌شناسی، علمی و فناورانه آیندهپژوهی؛
- بررسی نظریه‌های علمی در حوزه آیندهپژوهی؛
- آیندهپژوهی در اسناد بالادستی همچون سند چشم انداز نظام جمهوری اسلامی ایران؛
- نیازسنجی و اولویت‌گذاری تحقیقات کلان کشور مبتنی بر نگاه به آینده؛
- بررسی وضعیت رشته آیندهپژوهی و دانش آموختگان آن در کشور و جهان؛
- آسیب‌شناسی کیفیت روابط انسانی در جامعه و تاثیرات نگاه آینده‌پژوهانه بر آن؛
- آیندهپژوهی علم، فناوری و نوآوری در وزارت عتف؛
- آسیب‌ها، چالش‌ها، افق‌ها و چشم‌اندازهای آیندهپژوهی در کشور؛
- بررسی دستاوردهای نهادهای بین‌المللی در حوزه آیندهپژوهی و توسعه آن در کشور؛
- ارائه الگوی آیندهپژوهی اسلامی- ایرانی؛
- تدوین و راه‌اندازی رشته دکتری پژوهش محور– آیندهپژوهی گرایش علم و فناوری؛
- جذب هیات علمی و تشکیل گروه‌های آموزشی و پژوهشی با اعضای ثابت و اعضای همکار؛
- برگزاری انواع نشست‌های تخصصی و سمینارهای آموزشی؛
- تهیه گزارشهای تحقیقاتی و تحلیلی در زمینه آینده پژوهی و انتشار آن؛
- انتشار آثار فاخر حوزه آیندهپژوهی در قالب تالیف، ترجمه یا گردآوری برای جامعه علمی مخاطب آیندهپژوهی؛
- آموزش به دانشجویان مقاطع تحصیلات تکمیلی؛
پروژه‌های شاخص سنوات گذشته
- پایلوت آینده‌نگاری مناسب‌ترین فناوریهای ایران ۱۴۰۴ (پامفا ۱۴۰۴)؛
- معرفي و بررسي طرح‌هاي اجرا شدة حوزه آينده‌انديشي در چند كشور پيشرفته و در حال پيشرفت؛
- تبار شناسی و آینده اندیشی ترویج علم و نقش آن در توسعه دانش محور؛
- تدوین خط‌مش‌های شورای نشر مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور؛
- تهیه سند ره‌نگاشت صنعت IT کشور؛
- ارزیابی سیاست‌گذاری علم و فناوری در ایران مبتنی بر رویکرد آینده‌نگاری؛
- تحلیل آینده‌پژوهانه الزامات علم و فناوری درحوزه سیاست‌گذاری توسعه پایدار آب کشور (با استفاده از روش نظریه‌پردازی داده بنیاد)؛
- تدوین شیوه‌نامه و راهنمای برنامه ملی آینده‌نگاری علم و فناوری کشور؛
- بازنگری و اصلاح نقشه راه فناوری MINI LNG و تدوین طرح جامع انستیتو LNG؛
- متدولوژی تدوین اسناد ملی توسعه فناوری های راهبردی؛
- سیاست‌گذاری و راهبری اجرایی پژوهش و فناوری در بخش انرژی؛
- راهبري و نظارت بر تدوین اسناد ملی فناوریهای راهبردی (مرتبط با طرح‌های کلان ملی)؛
- ارائه خدمات و مشاوره علمی در زمینه پیاده سازی پیوست انتقال فناوری و برنامه توانمندسازی و معماری نظام پژوهش و فناوری.
فعالیت‌‌های علمی اجرایی سنوات گذشته
- عضویت اعضای گروه در مجامع علمی همچون انجمن آینده‌نگری ایران؛
- تصدی سمت معاون فناوری وزارت فاوا توسط مدیر محترم اسبق گروه جناب آقای دکتر ناظمی؛
- برگزاری همایش‌های علمی مشترک همچون روز جهانی آینده؛
- برگزاری روز آیندهپژوهی فرهنگ در آینده ایران در هفته ترویج علم؛
- همکاری در تدوین دانشنامه مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور؛
- تدریس، راهنمایی و مشاوره دانشجویان مقطع دکتری آیندهپژوهی؛
- همکاری در برگزاری کارگاه‌های آموزشی و سخنرانی‌های علمی در حوزه آیندهپژوهی؛
- عضویت در کارگروه‌های علمی مرتبط در حوزه آیندهپژوهی همچون کارگروه چرخه نوآوری مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت؛
- مشاوره در حوزه آیندهپژوهی برای سازمان‌های مختلف از جمله پژوهشکده آیندهپژوهی در سلامت دانشگاه علوم پزشکی کرمان.
شرح مختصر (معرفی)
کارنامه علمی
اطلاعاتی یافت نشد.
