پايش و ارزيابي بخش‌های آموزش، پژوهش و فناوري کشور

پژوهش و توليد علم و فناوري از مهم‌ترین عناصر رشد و توسعه اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي، صنعتي و سياسي كشور به‌حساب مي‌آيد و تجربه کشورهاي پیش رو و اقتصادهاي نوظهور نشان مي‌دهد که توفيق در اين زمينه‌ها در صورتي محقق مي‌شود كه در برنامه‌ريزي‌هاي هدفمند و كلان كشور، توجه مناسبي به امر پژوهش و فناوري صورت پذيرد. تاكنون كشوري در جهان ‌دیده نشده است كه بدون توسعه همه‌جانبه علمي به توسعه اقتصادي و صنعتي برسد. بنابراين لازم است پژوهش و فناوري به‌عنوان يك مسئله حياتي و نيروي محركه پيشرفت و توسعه پايدار و رسيدن به رفاه و استقلال واقعي جامعه در اولويت قرار گيرد. براي ارائه برنامه‌های واقع‌بینانه و اثربخش در حوزه علم، فناوري و نوآوري، در اختيار داشتن درک مناسب از وضعيت عملکرد کشور امري ضروري است. لذا مشاهده مي‌شود که بسياري از کشورهاي جهان و سازمان‌های بین‌المللی به دنبال ارائه چارچوب مناسب براي ارزيابي وضعيت پيشرفت خود در حوزه اقتصاد دانش‌بنيان هستند که در اين ميان مي‌توان به گزارش‌هاي منتشرشده توسط سازمان توسعه همکاري‌هاي اقتصادي، سازمان همکاري آسيا و اقيانوسيه، بانک جهاني و همچنين مطالعاتي که به‌وسيله کشورهاي برزيل، کره جنوبي، سنگاپور، استراليا و ... در اين زمينه انجام‌گرفته است، اشاره نمود.
در ايران نيز طي سال‌های گذشته دولت‌ها به‌منظور دستيابي به اهداف مندرج در اسناد بالادستي در حوزه علم و فناوري سياست‌ها، برنامه‌ها و اقدامات متعددي را ساماندهي و اجرايي نموده‌اند. براي سنجش ميزان هم‌راستايي سياست‌ها با اهداف اسناد بالادستي و ارائه تصوير واقعي و شفاف از وضعيت علم، فناوري و نوآوري کشور لازم است وضعيت علم، فناوري و نوآوري کشور با استفاده از شاخص‌هاي ملي و بین‌المللی مورد پايش و ارزيابي قرار گيرد.
بدين منظور بر اساس ماده ۳ آیین‌نامه اجرايي نظام پايش و ارزيابي علم، فناوري و نوآوري کشور (مصوب بيستمين جلسه شوراي عالي علوم، تحقيقات و فناوري) وزارت علوم، تحقيقات و فناوري متولي تهيه گزارش پايش و ارزيابي بخش آموزش، پژوهش و فناوري کشور شد که وزير محترم علوم طي ابلاغي مأموريت اجراي آن را به مرکز تحقيقات سياست علمي کشور محول نمود.
در اين طرح با هدف تحليل وضعيت علم، فناوري و نوآوري ايران در حوزه‌هاي پژوهش و فناوري، آموزش عالي و عمومي، روندهاي چهار سال گذشته، تحليل و شناسايي مهم‌ترین چالش‌ها و مسائل فراروي پژوهش و فناوري با توجه به شاخص‌های ارزیابی‌شده، يک مطالعه پيمايشي در خصوص وضعيت علم و فناوري و نوآوري در کشور انجام خواهد شد. بدين منظور در گام اول شاخص‌ها و معيارهاي ارزيابي با توافق بين کارفرما و مجري نهايي خواهد شد. همچنين، قلمرو زماني و مکاني پيمايش نيز در اين مرحله مورد توافق قرار خواهد گرفت. سپس بر مبناي شاخص‌ها و قلمرو تعیین‌شده پيمايش موردنظر انجام خواهد شد. پس از جمع‌آوری داده‌های موردنظر، تجزیه‌وتحلیل‌های موردنیاز نيز در مورد اين داده‌ها انجام خواهد گرفت و در نهایت نتايج تحليل خواهند شد.